هدف از این تحقیق بررسی عوامل موثر بر ایجاد عزت نفس می باشد.

تعاريف متعددي از جانب پژوهشگران در مورد عزت نفس ارائه شده است. در عزت نفس معمولاً به احساس ما و چگونگي ارج نهادن به خودمان اطلاق مي‌شود.  عزت نفس يک قضاوت شخصي در مورد ارزشمند بودن، يک طرز تلقي از «مقبوليت» يا عدم مقبوليت خويش است که نهايتاً خود را به صورت ميزان علاقه‌مندي (بي علاقگي) شخص به خويشتن نشان مي‌دهد. اولين کار توسط ويليام جيمز انجام شده است (1980) عزت نفس را تابع کسري از موقعيت ها بر انتظارات خود مي داند، به طوري که هر چه موقعيت هاي شخص بيشتر از انتظاراتش باشد، عزت نفس او نيز بيشتر خواهد بود و برعکس.

در فرهنگ لغت آکسفورد (Confidence) اين گونه معني شده است اعتماد پابرجا، پيش بيني مطمئن به خود. عزت نفس راستين و واقعي، نتيجه ي باور قلبي و دروني فرد به قابليت هايش است. اين باور كه هر كاري را بخواهد، مي تواند انجام دهد (کوپر- اسمیت ، 1987). کوپر اسمیت چهار عامل اسنادی را برای رشد عزت نفس بیان می‌کند. نخستین قدم بر تمام عوامل، میزان احترام، پذیرش و علاقه‌مندی که یک فرد دریافت می‌کند. دومین عامل تجارب موفقیت آمیز در زندگی و سومین، ارزش و انتظاراتی است که بر مبنای آن تجارب را مورد تغییر قرار می‌دهیم و چهارمین عامل نحوه پاسخ فرد به از دست دادن ارزش می‌باشد. (به نقل از مفتاح، 1381) بنابر اين تعريف، براي دست يافتن به عزت نفس، فرد ابتدا نيازمند شناختن توانايي‌ها و ساير ويژگي‌هاي ارزشمند خود است. ضعف عزت نفس در فرد بر رفتار اجتماعي و پيشرفت تحصيلي او اثر مي‌گذارد و باعث كمرويي و عملكرد نامطلوب او در امتحانات شفاهي و كتبي مي‌شود. 

به طور كلي مي‌توان گفت در ايجاد عزت نفس چند عامل مهم نقش دارد (زارع زاده و درخشان فر، 1384):
الف) واكنش ديگران: شايد مهمترين عامل، واكنش ديگران است كه در ايجاد عزت نفس افراد، اثر دارد و تحت عنوان نظريه «آينه خودنما» نامیده میشود. والدين از جمله ديگران هستند كه يكي از مهم ترين عوامل شكل‌گيري احساس ارزش نسبت به خود در نوجوانان بشمار می روند. نوجواناني كه طرد مي‌شوند با رنج به طرد خود مي‌پردازند و احساس بي‌ارزشي مي‌كنند. 
 

ب) مقايسه با ديگران: مقايسه فرد با ديگران، عامل ديگري است كه مي‌تواند در عزت نفس افراد تأثير داشته باشد. اگر اطرافيان مهم فرد، با هوش و زرنگ باشند، خوش سيما باشند و فرد هميشه از آنها عقب باشد، يك احساس بي‌ارزشي پيدا مي‌كند و باعث كاهش عزت نفس در او مي‌شود. همچنين وضعيت مالي و رفاهي اطرافيان هم مي‌تواند اين اثر را داشته باشد. 
 

ج) همانند‌سازي  با الگوها:‌ فرد از ابتداي زندگي، افرادي را كه براي او مهم هستند به عنوان الگو انتخاب مي كند. همانندسازي مي‌تواند بر عزت نفس افراد اثر بگذارد و فرد احساس مي‌كند كه شبيه به الگوي خود مي‌شود. 
 

د) نياز به احساس ارزش و عزت نفس: انسان براي حفظ سلامت و تعادل خود نيازمند است كه احساس كند فرد با ارزشي است و ديگران او را مهم مي‌دانند. طرد شدن و بي‌ارزشي فرد، نه تنها باعث كاهش عزت نفس مي‌شود بلكه ريشه بسياري از بيماريهاي روحي و رواني او خواهد بود.

فهرست مطالب

تعریف نظری عزت نفس

تعریف عملیاتی عزت نفس

نشانه‌هاي جسمي و رفتاري ضعف عزت نفس    7
ابعاد مختلف عزت نفس    9
انواع عزت نفس    10
شیوه های افزايش عزت نفس احساسي – عاطفي    11
شیوه های افزايش عزت نفس روحي – معنوي    12
عوامل مؤثر در ايجاد عزت نفس    12
عزت نفس از ديدگاه قرآن، احاديث و دانشمندان اسلامي    14
نقش والدين در شكل گيري عزت نفس    14
نقش عوامل ديگر در تقويت عزت نفس    17
نقش عملكرد تحصيلي در عزت نفس    18
یافته های پژوهشی داخل و خارج از کشور    19
الف- پژوهش های انجام شده در خارج از كشور    19
ب- پژوهش های انجام شده در داخل كشور    21
منابع    26