مبانی نظری و پیشینه تحقیق HSE

این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق HSE سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت محیط‌ زیست می باشد. در بخش اول چارچوب و مبانی نظری سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت محیط‌ زیست تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه نظری تحقیق سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت محیط‌ زیست در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.

مقدمه
HSE حرف اول كلمات Health ( بهداشت ) ، Safety ( ايمني ) و Environment ( محيط زيست ) است كه متولي و عهده دار كليه مسائل مربوط به بهداشت كار ، صنعتي و محيط ، ايمني و آتش نشاني و محيط زيست مي باشد . فلسفه HSE در صنعت نفت، درراستاي توسعه پايدار و کرامت انسان از طريق نگاهي سيستماتيک و مرتبط با عوامل مختلف بهداشت، ايمني و محيط زيست صنعت نفت در زندگي انسان رشد و توسعه همه جانبه کشور اهميت ويژه اي را ايفا مي کند. اين فلسفه و نگرش، استراتژي به حداقل رساندن اثرات نا مطلوب صنعت بر محيط و افزايش اثرات مطلوب آنها با تأمين ايمني همه جانبه کليه کارکنان و همکاران سازمان، تجهيزات و تاسيسات، به صفر رساندن حوادث و آسيبها از طريق حذف شرايط نا ايمن و ارتقاء سلامت افراد، ايمني و محيط زيست در کليه سطوح سازمان و حفاظت از محيط زيست به عنوان سرمايه بشريت را دنبال مي کند. مقوله هاي بهداشت، ايمني و محيط زيست بطور جداگانه در طي سالهاي متمادي در صنعت نفت مطرح بوده است، اما نگاه امروز نگاهي نو، سيستماتيک و همه جانبه تحت يک مديريت واحد ميباشد.

نظام مديريت يکپارچه HSE با ايجاد بستر فرهنگي خلاق و نگرشي نو و سيستماتيک، به تبيين تأثير متقابل عوامل بهداشت، ايمني و محيط زيست پرداخته و از اين طريق نواقص، مخاطرات بالقوه،  حوادث و مشکلات را بطور نظام مند مورد ارزيابي قرار داده و روشهاي مبتني بر پيشگيري را ارائه ميدهد.هرچند دستيابي به نظام خلاق در ساختار نظام مديريت فراگير بهداشت، ايمني و محيط زيست(HSE.MS ) و رويکرد يکپارچه سازي فرايند ها و گردش کار و فعاليتهاي سه گانه بهداشت، ايمني و محيط زيست در کليه سطوح صنعت نفت نيازمند تلاشهاي زيادي است اما متخصصين و مديران صنعت درسالهاي اخير گامهاي مؤثري در جهت شکل گيري ساختار HSE.MS و ارتقاء اهداف اين نظام مديريتي برداشته اند بطوريکه امروزه صنعت نفت در اين فاصله زماني کوتاه شاهد کسب موفقيت هايي در اين نظام مديريتي بوده است .

فعاليت هاي بهداشت محيط از قبيل:
1. شناسايي، ارزيابي و کنترل آلودگي هاي هوا، آب و فاضلاب و پسماندها
2.تأمين آب و موادغذايي سالم با کمک بهداشت تغذيه
 فعاليت هاي بهداشت تغذيه کارکنان از قبيل:
1. شناسايي، ارزيابي و پيشگيري از آلودگي مواد غذايي بوسيله آب، خاک، هوا، گياهان، حيوانات
2.اطمينان از سلامت مواد غذايي کارکنان
3.تنظيم برنامه تغذيه کارکنان با توجه به سلامت فرد و محيط هاي کاري آنها
و …

 فعاليت هاي بهداشت حرفه اي از قبيل:
1. شناسايي، اندازه گيري، ارزيابي و کنترل ريسکهاي بهداشتي (عوامل زيان آور محيط کار) شامل:
• عوامل زيان آور فيزيکي
• عوامل زيان آور شيميايي
• عوامل زيان آور بيولوژيکي
• عوامل زيان آور ارگونوميکي
• عوامل زيان آور مکانيکي
2.پيشگيري از وقوع بيماريهاي ناشي از کار کارکنان و اطمينان از سلامت آنها و پايش سلامتي پرسنل در دوره هاي زمانبندي شده معين
3.پيشگيري از وقوع حوادث، آسيب ها و حفاظت کارکنان
اهم فعاليتهاي ايمني و آتش نشاني :
1 . برگزاري كارگاه هاي آموزشي تخصصي آتش و اطفاء حريق و مانورهاي واكنش در شرايط اضطراري جهت پرسنل انبارها و تاسيسات گاز مايع و جايگاه هاي عرضه
   2. نظارت بر حسن اجراي  پروانه هاي كار سرد و گرم در سطح تاسيسات منطقه
   3. ساماندهي وضعيت البسه استحفاظي پيمانكاران و رانندگان نفتكش در سطح انبارها و تاسيسات منطقه
   

اهم فعاليتهاي محيط زيست :
 1 . رساندن سطح فضاي سبز در تاسيسات به استانداردهاي مورد تائيد سازمان حفاظت محيط زيست
2.جلوگيري از وروز پساب ها به محيط زيست و به حداقل رساندن ريخت و پاش و آلودگي ها.
اهم فعاليت ها در زمينه آموزش :
آموزش يكي از مهم ترين مسائل مرتبط با استقرار سيستم مديريت HSE در سازمان است كه در اين راستا كلاس هاي آموزشي به صورت مستمر در زمينه مسائل مختلف HSE جهت كليه نفرات ستادي ،  عملياتي در سطح تاسيسات و مجاري عرضه منطقه برگزار گرديد.

فهرست کلی
    2-3) سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست    19
    2-3-1) کلیات    19
    2-3-2) تعاریف    20
س    2-3-3) الزامات سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت محیط‌زیست      22
    2-3-4) تکنیک‌ها، ابزارها و روش‌های مورد استفاده در مدیریت HSE    42
    2-3-5) ملاحظات خاص ایمنی و بهداشتی و روش‏های کنترل آن در پروژه‌های عمرانی    55
    2-3-6) ملاحظات خاص زیست محیطی و روش‏های کنترل آن در پروژه‌های عمرانی    72
    2-4) ویژگی خبرگان HSE    86
    2-5) جمع‌بندی     86
 

فهرست جزیی
    5
    6
مقدمه:    10
سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست    12
2-3-1) کلیات:    12
2-3-2) تعاریف:    13
مميزي مديريت بهداشت، ایمنی و محيط‏زيست:    14
مستندسازي مديريت HSE:    14
طرح مديريت HSE:    14
بازنگري مديريتHSE:    14
2-3-3) الزامات سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت محیط‌زیست    15
1- رهبري و تعهد ‌    15
2- خط‌مشي و اهداف استراتژيك    16
3- سازمان، منابع و مستندسازي    16
1-3- ساختار سازماني و مسئوليت‌ها    17
2-3- نماينده (نمايندگان) مديريت    18
3-3- منابع    18
4-3- شايستگي و صلاحیت    18
2-4-3-آموزش    19
3-5- پيمانکاران    19
6-3- ارتباطات    20
7-3- مستندسازي و كنترل آن    21
1-7-3- مستندسازي سيستم مديريت HSE    21
2-7-3- كنترل مدارك    22
4- ارزيابي و مديريت ريسك    22
1-4- شناسايي خطرات و تأثيرات    23
3-4- ثبت خطرات و تأثيرات    24
4-4- اهداف و معيارهاي عملکرد    25
5-4- اقدامات كاهش ريسك    25
2-5- يكپارچگي سرمايه    27
3-5- روش‌‌های اجرایی و دستورالعمل‌هاي كاري    28
1-3-5- توسعه روش‌‌های اجرایی    28
2-3-5- صدور دستورالعمل‌هاي كاري    28
4-5- مديريت تغيير    28
5-5- طرح‌ريزي وضعيت اضطراري و غیر مترقبه    29
6- استقرار و پایش    31
1-6- فعاليت‌ها و وظايف    31
2-6- پايش    31
3-6- سوابق    32
4-6- عدم انطباق و اقدام اصلاحي    33
5-6- گزارش وقايع    33
6-6- پيگيري وقايع    34
7- مميزي و بازنگری    34
2-7- بازنگری    36
2-3-4) تکنیک‌ها، ابزارها و روش‌های مورد استفاده در مدیریت HSE:    36
2-3-4-1) الزامات و قوانین HSE:    36
2- 3-4-1-1) الزامات ایمنی و بهداشتی:    37
2-3-4-1-2) الزامات زیست‏محیطی:    37
2-3-4-3) برگه اطلاعات ايمني مواد    40
2-3-4-4) تجزيه و تحليل حوادث    41
جدول 2-1. عوامل شكست و يا عوامل بروز حادثه    42
2-3-4-5) بازديدهاي دوره‌اي ايمني/ بازرسی ایمنی    43
2-3-4-6) ارزيابي پيمانكاران فرعي    44
2-3-4-7) معاینات دوره‌ای    44
2-3-4-8) اندازه‌گیری آلاینده‌های محیط    44
2-3-4-9)  استفاده از تجهیزات حفاظت فردی    45
2-3-4-10) تحلیل سود-فایده    46
2-3-4-11)  پایش شاخص‌های HSE    46
2-3-4-12) ساماندهي محيط كار    47
2- 3-4-12- 1) تفكيك و تعمير    48
2-3-4-12- 2) نظم و ترتيب    48
2-3-4-12- 3) پاكسازي محيط    49
2- 3-4-12- 5) آموزش و انضباط    50
2-3-5) ملاحظات خاص ایمنی و بهداشتی و روش‏های کنترل آن در پروژه‌های عمرانی    50
2-3-5-1) ایمنی حفاری و گودبرداری    50
2-3-5-1-1) تعيين شرايط خاك    52
2-3-5-1-2) سرويس‌هاي زيرزميني    52
2-3-5-1-3) روش‌هاي كنترل مخاطرات    52
 شکل 2-3. نحوه شيب‌دارسازي    53
جدول 2-2. تعیین زاويه مناسب براي انواع حالات خاك    53
سنگ پايدار    53
نوع 2    53
2-3-5-1-6) حفاظ گذاري (shielding)    54
شكل2-4 . جعبه‌هاي ترانشه    54
2-3-5-1-7) پله بندي (Benching)    54
2-3-5-2) ايمني كار با تجهيزات و ماشين آلات سنگين    56
2-3-5-2-1)  قوانين ايمنی عملی برای رانندگان    57
2-3-5-2-2)  ايمني در كار با کاميون    57
2-3-5-2-3)  ایمنی در کار با بلدوزر، جرثقیل، لیفتراک و لودر    60
2-3-5-3) حفاظت از عمليات ساختماني    61
2-3-5-4) ایمنی کار در ارتفاع    62
2-3-5-5) ايمني سکوها و سطوح عمليات    63
2-3-5-6) ایمنی کار در فضاهای بسته    64
شكل 2-6- تهويه تونل و محیط‌های سربسته    66
شكل شماره2-7.  نحوه مهار تأسیسات برقي    67
جدول2-3. اقدامات ايمني در ورود به فضاهاي بسته    68
2-3-6) ملاحظات خاص زیست‏محیطی و روش‏های کنترل آن در پروژه‌های عمرانی    68
2-3-6-3) پيشگيري از آلودگي‌هاي زيست‌محيطي در پروژه‌هاي عمراني- شهري    71
2-3-6-3-2) آلودگي خاک    73
2-3-6-3-4) آلودگي صوتی    76
اثرات آلودگی صوتی بر روی گیاهان و جانوران    78
اثرات آلودگی صوتی بر روی اجسام    78
آلاينده‌هاي طبيعي (مواد راديواكتيو)    82
آلاينده‌هاي مصنوعی (پرتوهای ناشی از انفجارهای هسته‌ای(    82
ویژگیهای خبرگان HSE    83

2-5)جمع‌بندي    83
مراجع فارسی    85
مراجع لاتین    88